Trong tiếng Nhật, Ekiben là từ viết tắt của “Eki uri bento” nghĩa là “Cơm hộp bán ở nhà ga xe lửa”. Trên mỗi nắp hộp Ekiben là đôi đũa tre và miếng khăn giấy được đóng gói cẩn thận. Khi thưởng thức cơm hộp ekiben, có một thứ không thể thiếu, đó là chai trà xanh Ryokucha. Trước bữa ăn, người Nhật sẽ chắp hai tay phía trước và nói “Itadakimasu” nghĩa là “Chúc ngon miệng”.

Tục ăn Ekiben xuất hiện ở đất nước mặt trời mọc từ năm 1880. Vào thời điểm đó, người ta có thể đi lại bằng máy bay nhưng giá vé nói chung khá đắt. Do đó, nhiều du khách chọn tàu hỏa làm phương tiện di chuyển và đương nhiên là luôn cần Ekiben trong suốt cuộc hành trình. Đây được xem là giải pháp “bữa cơm thanh lịch” trên tàu hỏa.

Bắt đầu từ năm 1897, những người bán dạo Ekiben thường rảo bước dọc theo các sân ga với những tráp lớn đựng cơm hộp. Từ đó thường có một cảnh tượng quen mắt là hành khách ngồi trên tàu, nhoài qua cửa sổ, với gọi những người bán rong tới để mua cơm. Nhưng từ năm 1970, tốc độ tàu đã nhanh hơn, thời gian mỗi chuyến tàu dừng lại ga cũng ngắn hơn và cửa sổ những toa xe mới thường không mở được, hành khách không thể nào mua Ekiben qua cửa sổ. Thế là hình ảnh những người bán rong rảo bước dọc theo các sân ga cũng không còn nữa thay vào đó là những hộp cơm ekiben được phục vụ ngay trong toa tàu.

Thế nhưng, so với những hộp cơm đầu tiên được bán tại ga Utsunomiga (Tochigi) gồm hai vắt cơm và vài lát củ cải muối, gói trong miếng bẹ măng tre thì Ekiben ngày nay rất đa dạng và nhiều màu sắc. Theo đó, bạn có thể mua chúng tại tất cả các ga tàu Nhật Bản. Bên cạnh Ekiben dạng hộp gỗ, gỗ sơn mài hay hộp nhựa còn có cả Ekiben đựng trong những chiếc thố bằng gốm. Kama-meshi là cơm hộp thố đặc thù của nhà ga Yoko-kawa của tỉnh Gunma. Những chuyến tàu hỏa thường dừng lại ở nhà ga để đổi đầu tàu và đây cũng là thời gian hành khách tranh thủ đến cửa hàng để mua những hộp cơm thố Kama-meshi mà họ yêu thích. Bên trong thố cơm có thịt gà, trứng cút, nấm đông cô, vài hạt đậu hòa lan, ngoài ra không thể thiếu 1 quả mơ ngâm rượu cùng 1 số rau củ ngâm chua khác. Kama-meshi là sự phối hợp tuyệt vời từ dụng cụ đựng thức ăn đến màu sắc và thành phần thực phẩm có tác dụng kích thích thị giác lẫn vị giác của thực khách. 

Nhiều nhà ga xe lửa đã trở nên nổi tiếng với Ekiben đặc biệt ngon của họ, được làm từ đặc sản địa phương. Ví như Ekiben của tỉnh Kobe kèm những món ăn được chế biến từ thịt bò Kobe Bryant nổi tiếng thế giới. Ekiben của hãng tàu hỏa Bento Ikameshi ở vùng Tohoku lại gồm cơm, mực thẻ (gỏi và chín) chấm nước sốt đậu tương. Vùng Kanto thì lại giới thiệu đặc sản là cơm vắt, tôm hồng nhồi vỏ sò hấp, nấm xào, rau bạc hà mèo.. Ngoài ra, bạn có thể tha hồ lựa chọn nhiều loại Ekiben khác nhau tại những vùng khác như: Ika-meshi (tại Hokkaido) gồm mực ống nhồi với cơm, dùng chung canh ngọt và mặn, rất phổ biến tại lễ hội Ekiben và siêu thị, nơi mọi người có thể trực tiếp xem người đầu bếp trổ tài. Song song đó là Kani-meshi (tại Fukui, Toyama) gồm cơm trộn thịt cua và nước trái cây. Hay như Shamoji Kaki-meshi (Hiroshima) hoặc Gyu-tan meshi (Sendai) gồm lưỡi bò nướng thái lát và dưa chua dùng kèm cơm… Giá mỗi hộp cơm dao động từ 4 – 10 USD.

Ekiben ngày càng trở nên phổ biến trong đời sống Nhật Bản khi mạng lưới đường sắt tỏa ra khắp nước và ngày nay vẫn là một trong những sở thích của hành khách mỗi khi đi tàu hỏa. Hiện nay, có khoảng 2.000 đến 3.000 loại ekiben khác nhau được bày bán tại các ga xe lửa trên khắp Nhật Bản. Một trong những cái thú lớn nhất khi đi tàu hỏa là vừa được mở hộp cơm nhâm nhi, vừa ngắm phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp trôi qua hai bên đường. Với những du khách ngoại quốc, nhấm nháp vắt cơm trắng mịn, dẻo thơm cùng Sushi cá hồi và mấy lát củ cải muối thanh đạm mà đậm đà là một kỷ niệm khó quên. Ngày nay, tại các thành phố của Nhật Bản, người ta cũng thường tổ chức lễ hội ăn trưa với cơm hộp Ekiben. Thông thường là các cửa hàng thức ăn ở Tokyo sẽ tổ chức lễ hội Ekiben định kỳ, cung cấp khoảng 100 loại Ekiben khác nhau và được bán trong khoảng hai tuần.

Ngày nay, Ekiben không chỉ là món ăn truyền thống, tiện lợi trên ga của người Nhật nữa mà nó còn được đặc biệt ưa thích bởi những du khách nước ngoài - những người chọn tàu lửa làm phương tiện di chuyển khi đến xứ sở hoa anh đào. Và chắc chắn, dù là tôi hay bạn, cũng sẽ chọn Ekiben để “bỏ túi” trong suốt cuộc hành trình trên tàu hỏa khi đến đất nước này

(Nguồn: ST )